In mijn inbox belanddde gisteren een voorstel aan de Nationale Assemblee van de Democratische Republiek Congo ‘aux pratiques sexuelles contre nature’. In dit door president Kabila ondertekende wetsvoorstel worden homosexualiteit en sex met dieren op 1 lijn gesteld. Beoefenaren van het laatste wacht een gevangenisstraf van viif tot zes jaar plus geldboete; homo’s komen er met drie tot vijf jaar vanaf. Diegenen die homogroepen oprichten of ondersteunen kunnen bestraft worden met zes maanden opsluiting. Alle posters, boeken, pamfletten en films die over homo’s gaan zijn voortaan verboden.

Het probleem van Congo is in essentie het grotendeels ontbreken van instituties van de staat, van regels en de naleving ervan. Voor homo’s wordt voortaan een uitzondering gemaakt.

Het gemakkelijke antwoord op de wetsvoorstellen is dat de Congolese leiders zich druk zouden moeten maken over wezenlijker kwesties: de voortgaande plundering van grondstoffen, de armoede en het aanhoudende geweld in Oost-Congo. Maar juist het onvermogen van Afrikaanse leiders om aan zulke drama’s een einde te maken, leidt ertoe dat ze homo’s tot zondebok kiezen. Aan het door de missionarissen gepredikte misverstand dat homo’s kunnen genezen ontlenen de machthebbers het verlangen om hun land te bevrijden van een abberatie die zij in strijd achten met de eigen cultuur. Zo denken deze politici nog over iets macht te kunnen uitoefenen. Wat moesten ze zonder homo’s?

Afgelopen vrijdagavond Hero Brinkman en Hans Jansen bij Pauw & Witteman. Wie zegt dat er zo weinig horror op de Nederlandse televisie is?
Ook Erik Corton was aangeschoven – dj, muzikant, reiziger en ambassadeur van de goede doelenindustrie. Corton heeft enkele tatoeages op zijn arm.
Paul Witteman zette het gesprek dan ook zo in: ‘Hoe doet zo’n forse blanke man dat … in Afrika … niet de leukste gebieden … tegenover kleine zwarte mensen die het vaak heel slecht hebben…?’
Brrrrrrrr. Koud. Levensmoe. Verdrietig. Agressief. Alles werd ik van deze aankondiging.

Hulde aan de lezers van De Telegraaf. Ze reageerden in de afgelopen dagen massaal op een bericht in die krant over de Zimbabwaanse deelnemers aan een Vlaamse reality soap. Het programma volgde de training van tien Zimbabwaanse jongens door Belgische wielerkampioenen. De Telegraaf meldt nu dat de jongens verschillende Belgische meisjes zwanger maakten. Enkelen trouwden en scheidden om een Belgische verblijfsvergunning te bemachtigen.De 16jarige Stephanie Lippens onderging onlangs een abortus. Volgens haar moeder raakte Stephanie zwanger omdat ze dronken was. Mevrouw de Temmerman was zo dom de bankpas aan haar Zimbabwaanse gast af te staan. Die haalde er duizenden euro’s meer af dan afgesproken. Enzovoorts.
Terwijl het artikel op verontwaardigde toon over het door de Zimbabwanen aangedane leed verhaalt, reageren de lezers van de Gezond Verstandkrant opvallend nuchter. Eigen schuld, dikke bult, zeggen ze in koor tegen de Vlaamse gastheren en dames.

Vanmorgen weer iemand op de radio die het voor de ontwikkelingshulp opnam. Zolang, aldus de geinterviewde, de hulp maar gericht was op het verstrekken van hengels en niet van vis. Met een hengel kun je je eigen problemen oplossen. Vis is symptoombestrijding, aldus de redenering.
Zouden ze dat in Afrika niet doorhebben?
En hoe leg je dan de vangstquota uit die Europese vissers de Afrikaanse wateren injaagt om ze vervolgens leeg te roven?
Er zijn geen hengels nodig, maar naleving van internationale verdragen is geboden. Dat geldt voor vissers net zozeer als voor kapers.
Met dat eeuwige vis en hengel verhaal winnen we de oorlog niet.

Vandaag is bisschop Tutu 79 geworden. Hoera! Maar jammer genoeg treedt hij vandaag ook terug uit de meeste publieke functies die hij uitoefende. Verdiend natuurlijk maar we zullen zijn regelmatige beroep op hogere moraliteit en diepere waarden missen.

Ik was een beetje een Tutu scepticus. Er werd mij tijdens de Waarheidscommissie, die hij voorzat, net iets teveel gebeden. Die gebeden richtten zich vrijwel uitsluitend tot een christelijke God terwijl er toch ook flink veel Zuid-Afrikaanse moslims offers hadden gebracht in de strijd tegen de apartheid.
Tutu’s uitspraak dat hij niet uitsloot dat ook Adolf Hitler tot de hemel was toegelaten, vond ik een uitdrukking van een wat te ver doorgeschoten verzoeningsdrift (ook al geloof ik helemaal niet in een hemel).

Maar twee jaar terug mocht ik met collega-journalist Madeleine Maurick bij de oude baas op audientie. We werken aan een boek over de controverse rond homoseksualiteit in Afrika en interviewden daarvoor vijftig Afrikaanse kerkleiders, politici, kunstenaars, rechters, activisten en andere denkers.
Tutu nam de tijd en formuleerde zijn antwoorden alsof hij ze ter plekke bedacht. Aanvankelijk leek hij vermoeid en niet veel zin te hebben in het zoveelste interview. Maar al snel dooide het ijs en wisselden de verhalen over vroegere weerzin van elkaar kussende mannen en nieuwe walging over homohatende Anglicanen zich af.
We vroegen hem of de vervolging van homo’s door de kerk geen Waarheidscommissie waard was. Tutu dacht er diep over na, zich ervan bewust dat een bevestigend antwoord zeker het nieuws zou halen. En de afschuw van collega-bisschoppen in een sterk verdeelde kerk zou oproepen. Dus volgde er een ontwijkend antwoord. Waarop wij de vraag herhaalden. Waarop hij opnieuw een zijweg inreed. Waarop…
‘I’m deeply, deeply sorry’, zei Tutu uiteindelijk zuchtend. ‘Deeply sorry’ voor het vele leed dat de kerk homo’s had aangedaan.

En weg was mijn scepsis.

De rijke archieven van de Nederlandse anti-apartheidsbeweging zijn in de afgelopen drie jaar ondergebracht bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Kier Schuringa, voormalig documentalist bij de AABN en NiZA heeft dit karwei dat nu zijn voltooiing nadert verricht. Gisteren stuurde Kier mij een mail met een link naar liederen uit de tijd van de anti-apartheid.
Bekentenis: In het begin van de jaren tachtig maakte ik deel uit van een band die in opdracht van de AABN een elpee (oud woord voor grote dvd) maakte ter ondersteuning van een jongerencampagne – ‘Apart we zijn het zat!’
Die elpee bevat vier nummers en die zijn nu op de website van het IISG te beluisteren. Huiver op http://www.iisg.nl/collections/anti-apartheid/songs.php
De nummers staan onder Netherlands, Mother of Spear – Gemengde Gevoelens.