Gisele has died. Memories of a dear friend and a great photographer remain. Wished I could attend the funeral coming Friday but Johannesburg has become a far destiny.

Gelukkig hebben D66 en GroenLinks afgelopen dinsdag hun steun onthouden aan nieuwe moties gericht op herstel van de blanke stamverwantschap tussen Nederlanders en Afrikaners. Vorige maand schaarden deze partijen zich nog achter een (verworpen) motie van SGP-er Van der Staaij die zich keerde tegen het ‘racistische geweld’ waarvan blanke boeren ‘massaal’ het slachtoffer zouden zijn.
Afgelopen dinsdag diende het PVV-kamerlid Driessen een motie in die minister Rosenthal oproept bij zijn Zuid-Afrikaanse collega’s te protesteren tegen ‘misdrijven tegen minderheden.’ In een tweede motie verzoekt de Kamer de regering om Zuid-Afrika te vragen ‘eigendomsrechten, zoals landrechten, waaronder die van minderheden, nu en in de toekomst, te respecteren.’ Beide moties werden verworpen.
Staatssecretaris Knapen antwoordde op de tweede motie terecht dat de Zuid-Afrikaanse regering eigendomsrechten beschermt. ‘Ze ondersteunt ook wettige opkoopprogramma’s om de ongelijkheid uit de apartheid te verminderen’, aldus Knapen. Hij voegde er nog aan toe dat ‘mocht de Zuid-Afrikaanse regering in de toekomst eigendomsrechten niet beschermen, hetgeen ik niet verwacht, Nederland de regering daar natuurlijk op zal aanspreken.’
Daar zullen ze in Pretoria van geschrokken zijn.

In hetzelfde debatje drong PVV-kamerlid Bosma er overigens op aan ook nog eens te protesteren tegen de naamsverandering die Pretoria (Tswane) binnenkort ondergaat. Dat vond Knapen ook al geen goed idée. Daar gaan ze in Zuid-Afrika immers zelf over, aldus de staatssecretaris. En tenslotte vroeg Bosma wat de regering ervan vindt dat de uit het ANC geschorste jeugdleider Malema alsnog in het provinciale bestuur van het ANC in Limpopo is gekozen? Ik hoop maar dat onze regering daar niets van vindt. Al was het maar omdat Malema daar binnenkort, ingevolge de interne partijregels, weer uitgezet gaat worden.

Nu maar wachten op de vraag van een ANC-parlementarier aan zijn/haar minister van buitenlandse zaken over het uittreden van twee PVV-ers uit de Haagse gemeenteraadsfractie. Brengt dat de verhoudingen tussen onze beide landen nog in gevaar?

Op 23 december zendt de VARA een 5 kwartier durende documentaire uit van Astrid Joosten en Cees Overgaauw over ‘de magie van Mandela’. Na een ontmoeting met Mandela in 1994 – de presidentskandidaat was eregast bij een inzamelingsactie voor ‘voter education’ van Zuid-Afrikaanse kiezers – is de fascinatie die Joosten voor Mandela voelt niet meer weggegaan. Hoe komt het toch dat je onmiddellijk voor de man valt? Waarom blijven mensen volschieten bij het zien van beelden van Mandela, of het horen van zijn stem? Waarom blijft zijn levensgeschiedenis ontroeren ook al is die al duizend keer verteld?
Joosten legt die vraag voor aan Wim Kok, Conny Braam, Ruud Gullit, Ed. Van Thijn, Astrid Bloemen, Rogier van Boxtel en anderen. Het resultaat is een knap gemaakte, boeiende en op momenten onthullende film die balanceert op de grens van journalistieke afstand en volslagen adoratie. De makers lukt het aan de goede kant van die grens te blijven. Omdat de andere kant van de grens het thema van de film vormt, is dat extra knap.

De documentaire bevat enkele anecdotes waarvan de strekking bij weinigen bekend is. Zo memoreert de Zuid-Afrikaanse filmmaker Joe Menell, die Mandela tijdens zijn presidentschap acht maanden volgde, de woede waarin de ANC-leider ontstak nadat hem enkele uren voor de uitreiking van de Nobelprijs, per koerier een memo bereikt waarin de uitkomsten van een onderzoek naar mogelijke betrokkenheid van zijn voorganger de Klerk bij het aanwakkeren van het zogenaamde zwart-tegen-zwart geweld vermeld staan. De onderzoekers hadden het bewijs gevonden voor de Klerk’s betrokkenheid. Tegenover Mandela had hij steeds vol gehouden van niets te weten, maar dat bleek gelogen. Van de door leger en politie-eenheden aangerichte ontwrichting was de Klerk wel degelijk op de hoogte geweest. Mandela’s secretaresse Barbara Masekela probeerde het memo nog aan Mandela te onthouden. ‘Dat moet je vanmiddag maar lezen’, zegt ze. Maar Mandela staat erop het document te lezen. Woedend en geschokt verlaat hij de ruimte en sluit zich enige tijd op in zijn hotelkamer. Enkele uren later neemt hij breed lachend samen met de Klerk de Nobelprijs in ontvangst.

Volgens de makers toont deze anecdote een andere Mandela, niet de verzoeningsgezinde die we kennen, een man die in woede kan ontsteken. Ze menen ‘een andere kant’ van Mandela te hebben ontdekt, een soort inconsistentie waarmee ze niet helemaal raad weten. Ten onrechte gaan ze er blijkbaar vanuit dat de verzoening die Mandela voorstond identiek was aan vergeten en vergeven. Dat is een misverstand.

Kijken! (Op eerste kerstdag wordt de documentaire in de middag herhaald)

Het Boekehuis in Melville, Johannesburg, dreigt in maart gesloten te worden. Een schatkamer van de mooiste boeken. Arena van debat. Ontmoetingsplaats van lezers en denkers. Nest van Afrikaner vernieuwing. Een van de mooiste producten van het nieuwe Zuid-Afrika. In een oproep hebben schrijvers als Andre Brink, Antjie Krog, Ingrid Winterbach, Zakes Mda en Marlene van Niekerk er afgelopen vrijdag op aangedrongen het Boekehuis open te houden. Geen moment geaarzeld om de petitie te ondertekenen. Voor de tekst en de ondertekenaars zie www.mg.co.za/boekehuis

Vanmiddag reageerde een medewerker van GroenLinks op mijn stukje over de steun van zijn partij aan een SGP/CU motie. De reactie luidt als volgt:

Hartelijk bedankt voor uw e-mail aan GroenLinks. We zijn blij dat u de moeite hebt genomen om onze fractie te schrijven.

Ik heb met veel interesse uw blog op ZAM-magazine gelezen. Wij zijn blij dat u de moeite heeft genomen om ons hiervan op de hoogte te brengen. De berichten die wij onder ogen krijgen over discriminatie en racisme in Zuid-Afrika (jegens Afrikaners) zijn inderdaad tegenstrijdig. Wij begrijpen ook zeer de gevoeligheid die leeft bij mensen als het gaat om Afrikaners.

Wellicht bij u bekend, maar toch het vermelden waard: GroenLinks heeft in geen geval de motie van de heer Van Der Staaij gesteund omdat wij steun geven aan de “eerder dit jaar door PVV-Kamerlid Bosma begonnen campagne voor herstel van de oude stamverwantschap tussen Boeren en Nederlanders” of omdat wij maar op enige manier de herinvoering de apartheid wensen.

In het buitenlands beleid van GroenLinks staan mensenrechten en internationaal recht centraal. Wij vinden elke vorm van disciminatie en geweld hierop gebaseerd verkeerd. De motie spreekt niet uit dat wij de “blanke Afrikaners” hulp willen bieden. Het is een algemeen verzoek tot het inzetten van Nederlandse expertise om mensenrechten en grondrechten in Zuid-Afrika te waarborgen. In een tijd waar zeer zwaar wordt bezuinigd op de aandacht voor mensenrechten in de Nederlandse diplomatie, lijkt dit ons niet verkeerd.

In de motie wordt hierbij vermeldt dat het hier mede gaat om de Afrikaners.
Het letterlijke verzoek uit de motie:
“Verzoekt de regering te bezien hoe Nederland en waar mogelijk de EU op het gebied van onder meer preventie, opsporing, justitiële ondersteuning en expertise een bijdrage kunnen verlenen aan het bestrijden van discriminatie en (racistische) geweldsmisdrijven, mede jegens de Afrikaners, en tevens kunnen bijdragen aan het borgen van grondrechten, zoals de persvrijheid, in Zuid-Afrika”

Einde bericht.

De GL medewerker mist het punt, of liever: hij volhardt dat Afrikaner misdaadslachtoffers om hun afkomst zijn aangepakt. In mijn eerdere bijdrage heb ik juist opgemerkt dat daarvoor geen enkel bewijs bestaat.
Ik heb geen gevoeligheden als het om Afrikaners gaat. Ik heb er veel onder mijn beste vrienden. Overigens heb je Afrikaners in soorten en maten, met uiteenlopende achtergronden en standpunten. De GL medewerker moet niet generaliseren.
Treurig dat GL de mensenrechtendiscussie als een ‘feel good exercise’ ervaart. Dondert niet of het klopt zolang het maar op de agenda staat. Wie neemt die partij straks nog serieus als er echt ergens iets aan de hand is?

En toch ben ik een beetje vrolijk over de reactie. Deze is iets neutraler dan de aanmerkelijk scherpere brief van 18 oktober 2011 die hij aan ene Van de Klooster namens Jolanda Sap schreef: ‘Wij vinden het verschrikkelijk om te horen over de bedreiging van de witte minderheid.’ Hij belooft dat GL ‘het gevaar dat de Afrikaners meemaken aan de kaak zal stellen.’
De brief is terug te vinden op een reeks van websites, om er een paar te noemen: de ‘Afrikaner-genocide-archives’, Onsvirjou.nl (‘The Killing Fields of South Africa) en in het blog van Ada Stuyt, in de jaren vijftig schoonheidskoningin van IJmuiden Rotterdam, die vervolgens emigreerde en trouwde met Oupa van Tonder, de leider van de Boerestaat Party. Stuyt is een trouw verdediger van apartheid.

Afgelopen dinsdag steunden GroenLinks, D66 en de SP, samen met de PVV en de Partij voor de Dieren, een motie van SGP en CU die de regering oproept om de ‘racistische aanvallen op Afrikaners’ in Zuid-Afrika te veroordelen. Dankzij de tegenstemmen van VVD, CDA en PvdA werd de motie verworpen.
Foutje van deze progressieve partijen? Ik hoop het maar. Heb meelij, Heer, ze weten niet wat ze doen. Dat is: steun geven aan een eerder dit jaar door PVV-kamerlid Bosma begonnen campagne voor herstel van de oude stamverwantschap tussen Boeren en Nederlanders. Een revival van de Groot-Nederlandse gedachte. Op de websites van lugubere groeperingen als Stormfront en Onsvirjou, en in verklaringen van de Transvaalse Landbou Unie kunnen ze hun geluk niet op over het feit dat de volksnationalisten van de PVV en de mannenbroeders van SGP en CU nu ook de sympathie hebben van drie progressieve partijen.
In de strijd voor herinvoering van de apartheid zijn de feiten het eerste slachtoffer. Tegen beter weten in wordt volgehouden dat Afrikaner boeren het slachtoffer zijn van racistische aanvallen, dat de misdaad in Zuid-Afrika toeneemt, dat er een exodus van Afrikaners op gang gekomen is. Er zou zelfs sprake zijn van een ‘genocide’, juist deze week hebben vertegenwoordigers van apartheidsgroeperingen daar opnieuw over geklaagd bij de VN.

De feiten. Het aantal aanvallen op boeren is in de afgelopen tien jaar gedaald. Onderzoeken, zoals van Human Rights Watch, concluderen dat deze aanvallen niet als racistisch kunnen worden betiteld, en dat bijna de helft van de slachtoffers zwart is. Ook staat vast dat de overgrote meerderheid van slachtoffers van misdaad zwart is. Over de gehele linie is de misdaad in de afgelopen jaren afgenomen. Er is geen exodus, laat staan een genocide.
Wel bestaat er een revanchistische agenda die ons wil doen geloven dat het nieuwe Zuid-Afrika is mislukt en dat het onder de apartheid beter was.

Nog meer feiten. Het aandeel van Afrikaner bedrijven op de Johannesburgse beurs is sinds het aan de macht komen van het ANC aanzienlijk toegenomen. Maatregelen die de met privileges verworven rijkdom van blanken zou belasten, heeft de ANC regering tot op heden niet durven doorvoeren. Minder dan 5% van het land is in de afgelopen zeventien jaar herverdeeld. Hierbij worden boeren met marktgerelateerde bedragen gecompenseerd. De werkloosheid onder zwarte jongeren is zeker tien keer hoger dan onder Afrikaner jongeren. Enzovoorts.

GroenLinks, D66, SP: een verklaring met verontschuldiging voor het feit dat jullie er met open ogen zijn ingetuind is wel het minste.