Het is een dilemma waar ik niet uitkom. Bij de onthulling van het standbeeld van Nelson Mandela op een winderige straathoek ver van het Haagse centrum word ik omgeven door honderden genodigen. Ik ken er pakweg zeven. De rest: hoogwaardigheidsbekleders, ondernemers, diplomaten, een wethouder. Het stoort me dat burgemeester Van Aartsen en demissionaire premier Rutte hebben afgezegd. Voor wat die laatste betreft, krijgt ‘de democratie’ de schuld – Rutte moest in het parlement zijn. In zijn plaats is staatssecretaris Knapen aangetreden die uitgebreid memoreert wat hij Mandela in 1991 heeft bijgebracht. Als Mandela al het communisme wilde invoeren, heeft Knapen hem daar vanaf gebracht met diepgaande analyse over de ondergang van de DDR. In de kantine van het World Economic Forum in Davos schoten de staatshoofden op Mandela’s tafeltje af maar die zette het gesprek met Knapen voort. Misschien kan er nog een klein standbeeldje van Knapen naast?
Maar als Van Aartsen en Rutte wel acte de presence hadden gegeven zou me dat evenzeer gestoord hebben. Hun partij heeft nauwelijks track record als het om de anti-apartheidsbeweging gaat. Integendeel. (Uitzondering: de voormalige Rijks Muntmeester Chris van Draanen die al in het begin van de jaren zestig als overtuigd VVD-er actievoerde tegen de apartheid. Hij is een van de zeven die ik bij de onthulling herken).
En wat hebben al die andere aanwezigen gedaan? Niet kinderachtig doen, zeker een derde is te jong om de anti-apartheidsbeweging te hebben kunnen steunen. Maar die andere tweederde? Niet zeuren: de anti-apartheidsbeweging wilde toch ‘breed’ zijn en nu zich dat toont, stoor ik me eraan? Mij kwelt een te rechtvaardigen kinnesinne.
Naast bisschop Tutu en Mandela’s medestrijder Ahmed Kathrada woonde Barbara Hogan de bijeenkomst bij. Vriendelijk werd zij deze middag op het niveau van ‘de vrouw van’ – Kathrada – gehouden. Maar Hogan is de vrouw die na de val van Mbeki door Zuma werd aangesteld als tijdelijk minister voor gezondheidszorg. In enkele maanden haalde zij de bezem door het misdadige beleid van haar voorganger Tshabalala Msimang en Mbeki. De uitrol van aidsremmers kwam eindelijk op gang. De relatie met de moedige actievoerders van de Treatment Action Campaign werd hersteld. Barbara Hogan verdient een standbeeld.
