Vandaag is bisschop Tutu 79 geworden. Hoera! Maar jammer genoeg treedt hij vandaag ook terug uit de meeste publieke functies die hij uitoefende. Verdiend natuurlijk maar we zullen zijn regelmatige beroep op hogere moraliteit en diepere waarden missen.

Ik was een beetje een Tutu scepticus. Er werd mij tijdens de Waarheidscommissie, die hij voorzat, net iets teveel gebeden. Die gebeden richtten zich vrijwel uitsluitend tot een christelijke God terwijl er toch ook flink veel Zuid-Afrikaanse moslims offers hadden gebracht in de strijd tegen de apartheid.
Tutu’s uitspraak dat hij niet uitsloot dat ook Adolf Hitler tot de hemel was toegelaten, vond ik een uitdrukking van een wat te ver doorgeschoten verzoeningsdrift (ook al geloof ik helemaal niet in een hemel).

Maar twee jaar terug mocht ik met collega-journalist Madeleine Maurick bij de oude baas op audientie. We werken aan een boek over de controverse rond homoseksualiteit in Afrika en interviewden daarvoor vijftig Afrikaanse kerkleiders, politici, kunstenaars, rechters, activisten en andere denkers.
Tutu nam de tijd en formuleerde zijn antwoorden alsof hij ze ter plekke bedacht. Aanvankelijk leek hij vermoeid en niet veel zin te hebben in het zoveelste interview. Maar al snel dooide het ijs en wisselden de verhalen over vroegere weerzin van elkaar kussende mannen en nieuwe walging over homohatende Anglicanen zich af.
We vroegen hem of de vervolging van homo’s door de kerk geen Waarheidscommissie waard was. Tutu dacht er diep over na, zich ervan bewust dat een bevestigend antwoord zeker het nieuws zou halen. En de afschuw van collega-bisschoppen in een sterk verdeelde kerk zou oproepen. Dus volgde er een ontwijkend antwoord. Waarop wij de vraag herhaalden. Waarop hij opnieuw een zijweg inreed. Waarop…
‘I’m deeply, deeply sorry’, zei Tutu uiteindelijk zuchtend. ‘Deeply sorry’ voor het vele leed dat de kerk homo’s had aangedaan.

En weg was mijn scepsis.