Door het eindeloze getreuzel van de Zuid-Afrikaanse autoriteiten met het verstrekken van een visum heeft de Dalai Lama van zijn voorgenomen reis naar dat land afgezien. De Tibetaanse leider zou morgen een van de eregasten zijn bij de viering van aartsbisschop Tutu’s tachtigste verjaardag.
Veel Zuid-Afrikanen overviel een gevoel van plaatsvervangende schaamte. Tutu reageerde furieus en noemde de ANC machthebbers van vandaag erger dan die van tijdens de apartheid.

Vice-president Mothlante van Zuid-Afrika heeft inmiddels laten weten dat men voornemens was een visum uit te reiken maar dat de administratieve afhandeling nu eenmaal tijd kost. Velen nemen die verklaring met een korrel zout maar ik zou niet durven uitsluiten dat inefficiënte bureaucratie invloed op de gang van zaken heeft gehad. Met een flinke dosis reputatieschade voor Zuid-Afrika tot gevolg.

Maar natuurlijk heeft een angst meegespeeld dat men met het verstrekken van een visum op de lange tenen van de hevig investerende Chinezen zou gaan staan. Deze gehoorzaamheid aan de Chinese grillen staat in schril contrast met de kritische houding die Afrikaanse machthebbers meer en meer naar het westen innemen. Maar die gehoorzaamheid aan de Chinezen is ook een gevolg van decennialange westerse bedilzucht.

Tutu’s woede is begrijpelijk maar zijn heftige reactie is evenzeer kenmerkend voor de weinig realistische verwachtingen die veel progressieve, en zwaar teleurgestelde Zuid-Afrikanen, koesterden. Elke handeling van de machthebbers wordt langs de moralistische meetlat gelegd en telkens is de conclusie dat er verraad wordt gepleegd aan de oorspronkelijke idealen. Nu de heilstaat uitblijft, manifesteert zich een lichte heimwee naar de apartheid. Het was toen immers beter, aldus Tutu.
Maar het genante gedoe om het visum van de Dalai Lama is simpelweg het resultaat van machtspolitiek en het afwegen van economische belangen – in zekere zin ook een uitdrukking van normalisering in post-Apartheid Zuid-Afrika.