Eind jaren negentig interviewde ik de hoofdredacteur van de Windhoek Observer, een tamelijk scrabreuze zondagskrant in Namibie. Zijn echte naam ben ik vergeten, iedereen noemde hem ‘Smithy’. Hij pende in zijn eentje de hele krant vol, zocht persoonlijk de back page pin up uit en bestierde de acquisitie. Zo op het eerste oog een krantje van niks gevuld met de weinig betrouwbare verhalen over lokale schandalen. Maar wat me voor Smithy innam was het feit dat hij sinds September 1989 elke week over Anton Lubowsky schreef. Deze activist van bevrijdingsbeweging SWAPO werd in die maand vermoord – een tot op heden onopgehelderd mysterie waarin Italiaanse Mafiosi, diamant- en oliehandelaars en doodseskaders van de apartheid een rol speelden. Smithy had in de jaren van de Zuid-Afrikaanse bezetting vele malen gevangen gezeten. Ook de nieuwe machthebbers van het onafhankelijke Namibie vonden hem een lastpak.

De hoofdredacteur had haast en maakte na een klein uur een einde aan het gesprek waarna hij me naar de buitendeur begeleidde. Onderweg passeerden we een kamer die tot aan de nok gevuld was met ordners en archiefdozen. Smithy beantwoordde mijn nieuwsgierige blikken met een korte uitleg over deze in enkele decennia opgebouwde verzameling. Het meest trots was hij op de fotoalbums. ‘Kort voor de onafhankelijkheid meldde zich de ene na de andere Koevoetstrijder. Hun fotoalbums, die getuigden van de eindeloze reeks wreedheden die ze hadden begaan, lieten ze bij mij achter’, zei Smithy terwijl hij een exemplaar van de stelling nam. Al bladerend trokken massagraven, standrechtelijke executies en verbrandingen aan me voorbij. De herinnering aan het werk van dit apartheidskeurkorps vastgelegd in tientallen kiekjes met onderschrift. ‘Niemand komt er ooit naar kijken’, zei Smithy. ‘Er is geen belangstelling voor.’

De Windhoek Observer bestaat nog, althans op internet. De naam van de hoofdredacteur wordt niet vermeld. Contactgegevens ontbreken. Of Smithy nog leeft, weet ik niet. Het zou goed kunnen. Zou zijn archief nog bestaan? Misschien loopt er straks een Namibische student naar binnen die wil weten wat er precies gebeurd is, toen.
Het Zuid-Afrikaanse minderheidsbewind beschouwde de bezetting van het buurland destijds als legitiem. Dat er een oorlog gaande was, werd simpelweg ontkend. Er werd zelfs geen eufemisme – politionele actie – voor uitgevonden. Totdat die gruwelijke waarheid, die diep in het collectieve geheugen is weggestopt, ‘uitkomt’ en als een onthulling op de voorpagina van de Windhoek Observer wordt gebracht.