Je denkt de minister spreekt en je verwacht toch iets van een visie. Call me naive. Maar het gesprek met Liliane Ploumen in de eerste Buitenhof van het seizoen was tenenkrommend, een leerstuk in onbenulligheid. Een minister die handelt in hulpeloosheid.

We verwachten dit jaar zestig miljoen vluchtelingen, zegt ze, en ‘Europa kan dat niet alleen oplossen’. Van dit schot voor de boeg moet ik secondenlang bijkomen. Pakweg 58 miljoen vluchtelingen vinden onderdak in de eigen regio.

In de volgende minuut wordt de problematiek van zestig miljoen mensen – vluchtelingen, arbeidsmigranten, gezinsherenigers, alles bij elkaar – samengevat in zes letters: Afrika. Daar ontbreekt het jongeren aan een perspectief. En dat gaan ‘wij’ hen bieden, zegt de minister. Met vijftig miljoen euro!

Toch een beetje een druppel op een gloeiende plaat, werpt Pieter Jan Hagens tegen. ‘Je moet ergens beginnen’, repliceert de minister. Mijn verbijstering slaat om in hyperventilatie. Beginnen? De Afrikaanse diaspora stuurt jaarlijks 650 miljard naar huis, bij elkaar aanzienlijk meer dan alle ontwikkelingshulp bij elkaar.

Migratiedeskundige De Haas betoogt dat Afrikanen niet naar Europa trekken vanwege armoede maar juist omdat veel economieën groeien en de welvaart stijgt. Er is meer geld te besteden (onder meer aan de woekerprijzen die mensensmokkelaars rekenen) en dus neemt de mobiliteit toe. Dat snapt iedereen. Behalve de minister (en Martin Sommer). Ze betwist De Haas’ kennis van zaken. Waarom? Ze is er geweest en mensen hadden haar iets heel anders verteld.

Dan stelt de minister een retorische vraag: Kunnen ze in Afrika dan beter arm blijven zodat er minder mensen onze kant opkomen? Niet dat De Haas dat beweert, voegt ze er snel aan toe. Maar dan is de verdachtmaking al geuit.

Terwijl de minister door leutert – Er komt een ministeriële werkgroep! – droom ik weg bij al mijn ontregelende gedachten. Ik denk: nu Afrikanen van de VOC mentaliteit geleerd hebben dat de wereld het domein van iedereen is en de sky de limit houden we ze tegen. Nadat we de inboorlingen in den vreemde eeuwenlang hebben verteld dat in Europa alles beter is, ontzeggen we ze de toegang als ze de proef op de som willen nemen. Er hebben zich in de afgelopen vijf jaar zestienduizend Portugese gelukzoekers in Angola gevestigd. En een miljoen Chinezen in heel Afrika.

Maar dat telt niet. Fact free politics. Verstand op nul en de blik op oneindig. Zo dobberen we voort op een oceaan vol misverstanden.