All posts by Bart Luirink


Niet eerder Robbeneiland zo dicht genaderd

Robben Island 2018, Swimming Pool
Robben Island 2018, Swimming Pool

Op zaterdag 20 oktober mocht ik bij Nuweland in het Friese Oosterzee-Buren spreken bij de opening van een expositie van Morné Visagie: Die Bloue Wis.

Deze Zuid-Afrikaanse kunstenaar, geboren in 1990, woonde zijn eerste vijf levensjaren op Robbeneiland. Zijn moeder was er eerder bewaker, zijn vader maakte deel uit van het managementteam. Tot 1995 verbleven er op het eiland voor de kust van Kaapstad (politieke) gevangenen.

Continue reading


Ouwe Pik

Pik Botha
Pik Botha

In januari 1995 produceerde ik een item voor Diogenes, het buitenlandprogramma van de VPRO televisie. In een serie over mensen die in historische perioden een rol van betekenis hadden gespeeld, was eerder lord Carrington geportretteerd. Deze Engelse politicus had bemiddeld in het Joegoslavie-conflict. Nu was het de beurt aan Pik Botha, de voormalige minister van buitenlandse zaken van Zuid-Afrika. De eindredacteur belde me in lichte staat van opwinding, zijn knipselmap (die had je toen nog) wekte geen enkele twijfel aan zijn keuze. Ik wierp tegen dat Botha geen rol van betekenis had gespeeld in Zuid-Afrika’s complexe overgang naar democratie. In het land werd hij door velen beschouwd als een opportunist die langs de zijlijn keek in welke richting de wind zou gaan waaien. Om vervolgens mee te zwenken.

Continue reading


06.10.18 | A Tribute to Miss Thandi

Foto: Gon Buurman. Raymond (rechts) met zijn Zuid-Afrikaanse buddy LeRoy
Foto: Gon Buurman. Raymond (rechts) met zijn Zuid-Afrikaanse buddy LeRoy

In een ‘A Tribute to Miss Thandi’ wordt tijdens het 15e Afrovibes
Festival mijn overleden geliefde Raymond Matinyana herdacht door de House of Vineyard. Raymond stierf in 2001, een jaar nadat Afrovibes, dat hij oprichtte, een eerste editie beleefde. Ik ben een blinde in het land van de vogueing, whacking en ballroom, des te meer reden om er a.s. zaterdagavond om 22.00 uur in het Compagnietheater in Amsterdam bij te zijn!

Meer info hier: https://www.afrovibes.nl/…/434-afrovibes-x-house-of-vineyar…

Mijn herinneringen aan Raymond beschreef ik in ‘Puur Goud, andere verhalen uit Zuid-Afrika’. Lees hier: https://www.bartluirink.nl/…/miss-thandi-raymond-matinyana-…

Foto:(c) Gon Buurman. Raymond (rechts) samen met zijn Zuid-Afrikaanse buddy LeRoy,


memories lost and found

Cape Town Central
Cape Town Central

Ik ben op zoek naar een email adres maar kan het niet vinden. Met mijn laptop verdween eerder dit jaar mijn adressenbestand in Kaapstad. Nee, ik ga niet zeuren over de criminaliteit in Zuid-Afrika. Het ding was drie jaar oud en dus op de grens van de houdbaarheidsdatum en ik was verzekerd. Het ding verdween zonder dat ik daar enige persoonlijke betrokkenheid bij had uit de opslagruimte in het hotel. Alleen is er een stukje uit mijn digitale geheugen geslagen.

Continue reading




Waarom noemt GroenLinks Blok’s uitspraken ‘on-Nederlands?’

Het bloedbad van Rawagede
Het bloedbad van Rawagede

Over de uitlatingen van onze Minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, kan ik kort zijn: het is haatzaaiende apekool.

Sommige reacties zijn bijna zo zorgwekkend. Han ten Broeke vindt de uitspraken ‘lomp.’ Had Blok zijn discriminerende gedachtenspinsels niet genuanceerder kunnen verwoorden?

Maar van de reactie van GroenLinks, een partij waarmee ik enige verwantschap voel, krijg ik koude rillingen. In een verklaring noemde de partij Blok’s uitspraken ‘on-Nederlands”. In welk nationalistisch discours zijn ze daar beland?

Een tekst van Zihni Ozdil, kamerlid van de partij, gaat nog een flinke stap verder. Hij heeft het over ‘een land dat groot werd door met een open blik de wereld in te trekken en door altijd mensen uit de hele wereld te verwelkomen’.

Van die open blik en gastvrijheid kunnen de vrouwen van Rawagede meepraten. En Poncke Princen, die ons land niet meer in mocht omdat hij in opstand kwam tegen de Hollandse koloniale moordpartijen in Nederlands-Indië. De Khoisan in de Kaap. De moslims in Srebrenica. Duitse Joden op de vlucht voor het nazisme aan de grens geweerd. Mauro. Zoveel schandvlekken dat we tot ver boven onze enkels in een plas staan.

Zeker, er zijn ook andere tradities. Ze bieden nog enig houvast in een treurige tijd. Zihni, je maakt het door deze tradities te nationaliseren alleen maar erger.



Een misselijk stukje van Auke Kok

De val, juli 2017
De val, juli 2017

Ongeveer een jaar terug werd bij een airbnb in de Amsterdamse Kinkerbuurt een Zuid-Afrikaanse studente van de trap geduwd. Ze maakte deel uit van het team van Zanele Muholi van wier werk de avond ervoor in het Stedelijk Museum een expositie opende. De koude rillingen lopen me nog over de rug als ik de beelden in herinnering roep die van de val werden gemaakt. Een ‘rude awakening’ na die uitbundige opening in het museum die we met vele honderden bijwoonden. Zanele bezong er Amsterdam als haar ‘tweede thuis.’

Continue reading