Vandaag, 30 jaar geleden, op 15 oktober 1994 werd de Anti Apartheids Beweging Nederland opgeheven. De AABN, zaliger nagedachtenis! In een afgeladen Paradiso vierden de aanhangers van de AABN het slotakkoord. Met elkaar strijden, debatteren, huilen, overtuigen, lachen, zingen, vrijen.

Aan het indrukwekkend fotoboek Lauriergracht 116 (het adres waar de beweging resideerde), samengesteld door Fulco van Aurich en vormgegeven door Victor Levie, mocht ik 30 jaar terug in een column terugkijken op de beweegredenen die ons tot deelname aan het activisme hadden verleid.

Dat andere motief

Toen ik in 1985 werd uitgenodigd om voor de AABN te komen werken, stelde ik uiteindelijk maar één voorwaarde: ik wilde een bureau recht tegenover een vrijwilliger die me aantrekkelijk toescheen.

Hij leek op James Dean.

Het lag toen al niet in de aard der AABN om daar moeilijk over te doen. Dus ik kreeg dat bureau. En later de jongeman.

Het was in het voorjaar van 1986 en eindelijk, eindelijk gebeurde er iets op het tot dan toe nogal gebrekkige liefdespad. Al bleef het bij een one night stand.

Na jaren van alleen maar werken, in combinatie met het onvermogen om het aan te leggen met een enkeling die mij dierbaar was, gebeurde dát waarvan ik jaren eerder al had geconcludeerd dat het niet voor mij was weggelegd. Ik ben daar nauwelijks gefrustreerd over, temeer omdat ik het ontbreken ervan in de jaren die volgden meer dan gecompenseerd heb.

In oktober 1990 reisde ik voor het eerst naar Zuid-Afrika, en het was al meteen raak. De dag na aankomst vond in Johannesburg de eerste homodemonstratie plaats, en weer een dag later bracht ik de nacht door in de cottage van de organisator. Aan dit oorspronkelijk als dienstbodenvertrek bedoelde optrekje in de achtertuin van de advocaat met wie mijn toenmalige geliefde vier jaar in een cel had doorgebracht, beschuldigd van hoogverraad, bewaar ik dierbare herinneringen.

Na anderhalf jaar werd ik verliefd op een andere Zuid-Afrikaan.

Natuurlijk begon het met woede. Soweto 1976. John Vorster Square, de martelkamers van de Zuid-Afrikaanse politie. Gevangenen die zomaar over een stukje zeep uitgleden en vanaf de tiende verdieping naar beneden vielen.

Ook in het nieuwe Zuid-Afrika heb ik nog regelmatig last van woede. Over witte liberalen in Johannesburg die opeens allemaal in het verzet zaten. Over de huismeester op mijn logeeradres in die stad die langslopende zwarte zwervers als ‘rubbish from the field’ beschrijft. Maar uiteindelijk was het dus meer dan woede, al overvalt me een voorzichtig gevoel van schaamte als ik dat andere motief onder woorden breng. Wie durft er nu te denken aan liefde in tijden van cholera? Als ik op het kantoor van de AABN rondkijk, denk ik stiekem: iedereen eigenlijk.