De Volkskrant meldde afgelopen vrijdag dat Scotland Yard onderzoek gaat doen naar de betrokkenheid van het Britse wapenbedrijf British Aerospace bij fraude en omkoping. BAE was een van de leveranciers van het in de jaren negentig door Zuid-Afrika aangeschafte wapentuig ter waarde van ruim vijf miljard euro. Er gaan al langer geruchten dat Joe Modise, oud-legerleider van het ANC en minister van defensie, vele miljoenen Randen aan deze aankoop verdiende. De geruchten dat de verkiezingskas van het ANC mede uit deze aankoop werd gestiekt, zijn ook niet nieuw.
In de zomer van 2005 publiceerde ZAM, dat toen nogZuidelijk Afrika heette, een artikel van de hand van Evelien Groenink waarin zij melding maakt van nieuwe ontdekkingen in haar onderzoek. Voornoemde geruchten werden door haar tevens in verband gebracht met de moord op ANC leider Chris Hani in april 1993. Hij zou achter Modise’s betrekkingen met BAE zijn gekomen en van plan daartegen actie te ondernemen. Groenink ontdekte directe lijnen tussen de vermeende moordenaar van Hani, de Pool Janus Waluz, en de Britse wapenhandel. Later stelde ze nog vast dat ook Wanus’ broer dergelijke contacten onderhield. Groenink kwam tot de conclusie dat de extreem-rechtse samenzwering, die achter Hani’s moord vermoed werd, vermoedelijk niet de volledige verklaring voor zijn dood was.

Inmiddels beschikt Andrew Feinstein, die opstapte als parlementslid voor het ANC, over sterke aanwijzingen dat het ANC de verkiezingskas vulde met douceurtjes uit de wapendeal.
Is dat aannemelijk? Zeker. Is dat te rechtvaardigen? Nee en ja. In de eerste plaats nee, want onrechtmatig verworven en dan ook nog van een partij – de wapenindustrie – waar je als ANC geen betrekkingen mee moet willen onderhouden.
Ja, en nu verplaats ik mij in de psyche van Mbeki c.s., ‘we zijn de bevrijders, we hebben jarenlang voor een hongerloontje ons leven gewaagd en onze aanhang bestaat voornamelijk uit arme Zuid-Afrikanen van wier lidmaatschapsgeld je geen verkiezingscampagne kunt financieren. Ja, want het komt ons toe! Ja, nu wij! Ja, we hebben immers wapentuig nodig, ook omdat we een rol spelen bij verschillende VN-missies in Afrika.’
Hoe zei de journalist Mark Gevisser het ook alweer: ‘De wapendeal is het vergiftigde grondwater van de Zuid-Afrikaanse politiek.’

Maar mooi, dat nieuwe onderzoek.