Het gonst van de geruchten: Mbeki vertrekt. Hij zou het ANC bestuur hebben laten weten op te stappen als zij hem daarom vragen. Hij zou een collega-minister hebben verteld zich niet te zullen verzetten. Het ANC bestuur wil een impeachment procedure, of een ‘vote of no confidence’ vermijden. De voorzitter van het parlement, mevrouw Mbele, zou Mbeki opvolgen tot de verkiezingen komend jaar, zo willen de geruchten.

De uitspraak van rechter Nicholson in de zaak tegen Jacob Zuma lijkt de nekslag voor Mbeki. Een onafhankelijke rechter, die ook zijn kleur nog eens meeheeft – niemand zegt het maar treurig genoeg is het oordeel van de rechter nog steeds geloofwaardiger als deze rechter blank is – heeft gesproken. Dat oordeel liegt er niet om: instituties van de staat zijn misbruikt, ook door de president en zijn kabinet, om politieke twisten uit te vechten.

Ik zie in Zuma’s toekomstige presidentschap geen wenkend perspectief. Maar ik ben er wel van overtuigd dat de verwijdering van Mbeki een voorwaarde is tot herstel van de democratie, van de trias politica en, als dat nog kan, van het ANC. Er kan een einde komen aan een cultuur van angst, eenrichtingsverkeer en betweterij, die vooral in de strijd tegen aids zoveel schade heeft aangericht. En er is op zijn minst een kans dat die niet vervangen zal worden door nieuwe angst, nieuw eenrichtingsverkeer en nieuwe betweterij.

Het is tien voor tien in de ochtend en heel voorzichtig bekruipt mij een gevoel van voorzichtig optimisme. Eens kijken hoe ik om kwart over twaalf en om vijf voor drie tegen de toekomst aankijk.