Nieuws in 1 week Ramaphosa: de corruptie wordt aangepakt, het officiële onderzoek naar ‘state capture’ gaat van start, de openbaar aanklager besluit binnen enkele weken of er tot vervolging van Zuma wordt overgegaan, er wordt beslag gelegd op bankrekeningen, er zijn arrestaties verricht, een maffianetwerk binnen de Zuid-Afrikaanse politie wordt opgerold, de Guptafamilie en Duduzane, de zoon van Zuma, zijn op de vlucht geslagen, het frauduleuze bestuur van energiemaatschappij Eskom is aan de kant gezet, de nucleaire deal met Putin ter waarde van 70 miljard euro is afgeblazen, ministers worden blootgesteld aan een lifestyle audit omdat van sommigen de waarde van hun onroerend goed en wagenpark niet in verhouding staat tot het inkomen. Dinsdag noemde Ramaphosa het Marikana bloedbad een schandvlek en kondigde aan dat de regering in gesprek gaat met de nabestaanden van de stakende mijnwerkers Enzovoorts.

We lezen er nauwelijks iets over in onze kranten, we horen er weinig van in onze nieuwsprogramma’s. Het weinige dat doorkomt is dat Ramaphosa van plan is om de witte boeren van hun land te verjagen. Quote van de dag in de Volkskrant, nieuwsflits in het journaal, onderwerp van een slecht geïnformeerde column van Louise Fresco in de NRC.

Het klopt dat Ramaphosa in lijn met het besluit van de conferentie die hem tot opvolger van Zuma koos heeft laten weten dat land zo nodig zonder compensatie zal worden onteigend. Zolang de voedselvoorziening er niet door in gevaar wordt gebracht, en de economie geen schade lijdt, voegt hij er telkens weer aan toe. Een nuance die zich slecht leent voor de quote van de dag. Wat overblijft is het schrikbeeld: Zimbabwe, Mugabe, witte boeren aan de bedelstaf.

Er is op de ANC conferentie in december 2017 lang en heftig gediscussieerd over de landkwestie. Er werd hartgrondig ingestemd met een onderzoek onder leiding van ANC-bestuurdslid Kgalema Motlanthe dat het met de herverdeling van land zo slecht gesteld is omdat de overheid niet functioneert. Er werd voor gepleit om aanzienlijke stukken land die het bezit zijn van de staat vrij te geven voor landbouw en veeteelt. (De idee dat 80% van het land in witte handen is, is een misverstand.) Er werd besloten dat het traditionele leiders niet langer moet worden toegestaan om vrijgegeven land te verdelen. Dat is nog eens een revolutionair besluit, een afrekening met nog vaak almachtige chiefs in de rurale gebieden, die zich geen haar beter gedragen dan de vroegere feodale witte landheren. En ja, de conferentie voegde ook toe dat, zo nodig, land kan worden onteigend zonder compensatie toe te kennen en zolang het de voedselvoorziening niet bedreigt, de economie geen schade leidt, enzovoorts. Keurig besluit, geheel in lijn met de Zuid-Afrikaanse grondwet van 1996. Niks nieuws onder de zon.

Stiekem denk ik wel eens dat de aanzienlijke landroof die zich door de eeuwen heeft voltrokken, een wat drastischer antwoord rechtvaardigt dan het afgewogen gemanoeuvreer waarvan Ramaphosa’s betoog een bewijs is. Maar hij weet wel beter. En hoe  voorzichtig je het ook formuleert, ze zitten hier toch wel op de kast.