De Zuid-Afrikaanse regering gaf dit weekend een verklaring over de protesten in Malawi uit. Je zou de tekst gebalanceerd kunnen noemen: de regering moet niet zo hard optreden, de demonstranten moeten zich gedragen. Dat laatste betwisten ZAM’s contacten in Malawi niet. Oud-dictator Banda (zijn verbod op broekpakken voor vrouwen is een van die exotische overleveringen van een uiterst bruut bewind) kwam in 1994 ten val. Er is in Malawi nauwelijks een traditie van verzet.

Maar wie zich verdiept in het optreden van de huidige regering wa Mathurika, een notoir alcoholist, ontwikkelt een grote sympathie voor de demonstranten. Nieuwe wetgeving staat huiszoekingen zonder gerechtelijk bevel toe en knevelt de pers. Ook heeft wa Mutharika de buitenlandse donoren dusdanig tegen zich in het harnas gejaagd dat deze zich teruggetrokken hebben. Er is een sterk vermoeden dat de internationale budgetsteun door de machthebbers grotendeels in eigen zak is gestoken. Ook wordt vermoed dat de regeringskas leeg is en er dus geen kunstmest kan worden aangekocht. Hongersnood dreigt. Er gaan geruchten dat veel ambtenaren in de afgelopen maanden geen salaris hebben ontvangen.

De brandstof is op en het ontbreekt aan forex. De tabak die het land produceert brengt ieder jaar minder op. Tussen de regering en de universiteiten woedt al maanden een conflict over academische vrijheid.

Het parlement volgt de regering gedwee. Tot voor kort, onlangs stemden twintig leden van de regeringspartij tegen een door de regering ingediend wetsvoorstel. wa Mutharika heeft in de afgelopen bij herhaling opgeroepen tot nationale dialoog… om vervolgens organisatoren van het protest van hoogverraad te beschuldigen, arrestatiebevelen te tekenen en te dreigen hen te zullen ‘uitroken.’

De Zuid-Afrikaanse regering kan meer moed tonen en zou de machthebbers net als hun collega’s van ZANU-pf in Zimbabwe een ‘Arabische lente’ in het vooruitzicht kunnen stellen zolang ze ingrijpende veranderingen uit de weg gaan.