In een column op de website van Al Jazeera haalt Andrew M. Mwenda scherp uit naar Barack Obama. Naar aanleiding van het recente bezoek aan Kenia en Ethiopië beschuldigt Mwenda, oprichter van The Independent, een krant in Oost-Afrika, Obama ervan een ‘koloniale headman’ te zijn die de ‘inboorlingen’ voorhoudt hoe zij zich moeten gedragen. ‘Obama being of African ancestry is the best puppet the US uses to disguise its contempt for Africans’, schrijft Mwenda. Het stuk op aljazeera.com wordt inmiddels via sociale media massaal verspreid. Het stuk is een lang gerekte jij-bak. Obama zou geen enkel recht van spreken hebben vanwege een Westerse geschiedenis van kolonialisme en onuitroeibaar racisme, van landroof en onderdrukking. Mwenda’s advies aan Obama: kijk naar je eigen. En naar Europa. Want waarom houdt Obama zijn mond over de wantoestanden op dat continent als hij erop bezoek is?

Om met dat laatste te beginnen: dat doet hij niet. Of je het er nu mee eens bent of niet, feit is dat hij de Europese leiders onlangs tijdens een bezoek aan Berlijn aansprak op de verminderde uitgaven voor defensie op het continent. Obama verweet hen het vuile werk steeds door de VS te laten opknappen. Tijdens de jongste eurocrisis rond Griekenland heeft de Amerikaanse president zich bij herhaling gekeerd tegen de aanpak van Merkel en Dijsselbloem.

Ook op de jij-bak valt wel het een en ander aan te merken. Natuurlijk kunnen Amerikaanse presidenten worden aangesproken op het virulente racisme, desastreuze politieke beslissingen, vernietigende militaire invasies of rechts-christelijke condities voor hulpverlening in de strijd tegen aids waartoe voorgangers besloten. Feit blijft echter dat Obama toch vooral het product is van de Amerikaanse bewegingen die opkwamen vóór burgerrechten of de solidariteit organiseerden met de strijd tegen apartheid. Het is ronduit misleidend als Mwenda Obama in de schoenen schuift te zwijgen over het Europese onwil om gastvrijheid te betrachten naar migranten terwijl de Amerikaanse president broedt op een plan waarmee hij miljoenen illegale Mexicanen in eigen land een legale status verleent.

Natuurlijk valt er veel af te dingen op de leidersrol die de Verenigde Staten zich in de wereld toekennen. Wat Mwenda echter over het hoofd ziet, is dat Obama zich bij zijn bezoeken aan Kenia en Ethiopië opwierp als pleitbezorger van diegenen in Afrika die opkomen voor rechtvaardigheid en democratie. Zijn uithaal naar machtsmisbruik door leiders die zichzelf eeuwigheidswaarde toekennen, zal door massa’s Afrikanen met grote instemming begroet zijn. Obama verwees onder meer naar Burundi maar het kan toch niemand ontgaan zijn dat zijn oproep aan de machthebbers om het bij twee termijnen te laten ook gericht was aan het adres van de Rwandese president Paul Kagame. Deze bondgenoot van de VS slaagde er inmiddels in om de grondwettelijke obstakels tegen een derde termijn onderuit te halen.

De koloniale machthebbers zagen Afrikanen graag als een amorfe massa van gelijkgezinden. Ook nogal wat do gooders die zich heden ten dage aan het continent vergrijpen hebben die neiging. En Andrew M. Mwenda vergaloppeert zich in zijn artikel op vergelijkbare wijze. Het is wij Afrikanen tegen een al even uniforme buitenwereld. Maar uiteindelijk toont Obama veel meer solidariteit met Kenianen die ageren tegen de vernietiging van burgerrechten in de strijd tegen het terrorisme, Afrikaanse homoactivisten, Ethiopische studentenbewegingen en Rwandese democraten dan Andrew M. Mwenda.