Op 16 april publiceerde ik een bijdrage over de Rwandese Victoire Umuhoza, die het bij de komende verkiezingen in Rwanda tegen president Kagame zal opnemen. Op dat stuk zijn verschillende reacties binnengekomen die ik – for the sake of debate – hieronder vermeld.

1 Ik ben blij dat er aandacht is voor Rwanda in uw blad. Victoire Ingabire Umuhoza is een migrant met pit die zich zich in de laatste 10 jaar ingezet heeft voor haar lotgenoten in de diaspora, zowel in binnen als buitenland, en verdient alleen al daarvoor lof. Het is haar bovendien gelukt om de versplinterde oppositiepartijen van Rwanda te verenigen. Natuurlijk is er altijd bij een nieuwe ster aan het firmament enige terughoudendheid op zijn plaats. De vragen die in uw artikel aan bod komen zullen dan ook indringend gesteld moeten blijven worden. Ik ben er echter van overtuigd dat we in de komende maanden en jaren nog genoeg van haar zullen horen om ons een evenwichtig beeld te vormen.

Reactie door Colored Opinions — 22 april 2009 @ 12:53 pm

2 Daar gaat weer iemand die hier helemaal niets van snapt! “Kort nadat het NRC artikel was verschenen vertelde iemand me dat mevrouw Umuhora Hutu is. Het is dus uiterst onwaarschijnlijk dat zij het slachtoffer is van de genocide” Hoe kwalificeer je dan hutu’s die door de Tutsi-leger van Kagame zijn vermoord of overleeft? Of zijn dat geen slachtoffers in de ogen van deze blogger?Je kan de trieste evenement in Rwanda niet uitleggen door een simplistisch/stereotypische verklaring die een heel ethnisch bevolking als slachtoffer erkent en de andere als dader!Het zijn individuen uit beide ethnische groepen (Hutu en Tusti) die misdaden hebben begaan.Laten we dan ook die indivuduen verantwoordelijk voor houden en niet een heel bevolking!

Reactie door Marie-Claude — 1 mei 2009 @ 3:54 pm

3 Bart Luirink valt in de kuil waarin velen voor hem zijn gevallen: het oversimplificeren van de complexe Rwandese geschiedenis. Inderdaad, Victoire is Hutu. Maar dat houdt niet per definitie in dat zij geen slachtoffer zou kunnen zijn. Inderdaad er zijn 800.000 Rwandezen door Rwandezen vermoord. Maar met de vinger alleen naar de Hutu’s wijzen gaat voorbij aan de chaos waarin het land drie maanden lang was gedompeld. Een chaos waar niemand zijn leven zeker was.
Het is goed dat er vragen worden gesteld. Ik heb er zelf ook nog vele. Maar Bart Luirink gaat te veel af op zijn vriend als hij zegt dat Victoire beweert dat de genocide nooit heeft plaatsgevonden. Integendeel. Immers hoe kan je de genocide ontkennen als je pleegouders en je broer (om maar een paar directe familieleden te noemen) door zowel Hutu als Tutsi milities vermoord zijn ? En toch vindt ze dat het tijd is voor verzoening, omdat zonder verzoening Rwanda geen toekomst heeft.
Ik ken Victoire nu meer dan een jaar.Er is moed voor nodig om als vrouw aan het hoofd te staan van een door mannen gedomineerde partij. Er is moed voor nodig om ‘met de hoed in de hand’ bij de internationale gemeenschap aandacht te vragen voor Rwanda. En er is moed nodig om het op te nemen tegen een president met dictatoriale trekken. Inmiddels wordt die moed erkend door onder meer president Obama en minister Bert Koenders.

Reactie door anneke verbraeken — 5 mei 2009 @ 8:34 am

4 Bart Luirnik u zegt”Die genocide heeft volgens mevrouw Umuhora niet plaatsgevonden.”
Op vrijdag 1 mai was er een conferatie in Brussel waar Mvr Umuhoza duidelijk gezgt heeft dat de genocide wel plaatsgevonden heeft. En het zijn niet allen Tutsi die vermoorden zijn er waren ook Hutus.Het wil niet zeggen dat alle Hutus criminelen zijn en alle Tusti slachtofers zijn.Informeert u voor dat jij domme dingen zegt, jij weet niets van wat er in Rwanda gebeurt is. En by the way de broers van Mvr Umuhoza zijn door Hutus vermoorden.

Reactie door Yvette Umuhire — 5 mei 2009 @ 1:16 pm

5 Wilt u hiermee zeggen dat de slactoffers van de genocide tegen de tusti (laten we daar geen onduidelijkheden over ontstaan:die heeft wel plaats gevonden, en ik heb Victoire Umuhoza nooit horen beweren dat het niet zo is) meer waarde hebben dan slachtoffers van de massamoorden op hutu’s door het RPF omdat deze laatste geen status van genocide heeft gekregen? Mijn mening is dat alle slachtoffers gelijk moeten worden behandeld (ongeachte etnische afkomst) en hetzelfde moet ook voor daders gelden, willen wij echt verzoening bereiken…De poging van mvr Umuhoza om gerechtigheid in Rwanda te brengen wat een ultieme voorwaarde is voor echt verzoening dus ook duurzaam vrede, waardeer ik zeer. Of het haar zal lukken blijft de vraag!want Kagame heeft machtige vrienden die voorlopig niet bereid zijn om hem te laten vallen! Maar juist in deze situatie moeten Rwandezen blijven vechten voor hun rechten en vrijheid want het zal hen niet als cadeautje worden gegeven!

Reactie door Marie-Claude — 5 mei 2009 @ 10:33 pm

Gistermorgen door de weelderige lanen in de buurt achter mijn flat (achterbuurt zou hier een volstrekt verkeerde indruk wekken) naar de kliniek gelopen. Vandaag op krukken terug. Er moest een cyste in de enkel worden verwijderd; ik weet het al weken; een ingreep van niks, dacht ik, maar toen de rekening vijf minuten nadat ik gearriveerd was gepresenteerd werd, had ik al beter kunnen weten. Ook de mededeling dat ik ‘over twee patienten’ naar de anasthesist zou worden gereden, vormde een aanwijzing voor een operatie die meer zou behelzen dan een sneetje, een buisje en een pleister.
De operatie zou worden uitgevoerd door mijn orthopedist. Die is joods en dat doet er in het geheel niet toe. Maar tijdens het wachten ga je mijmeren en zo realiseerde ik me dat als ik me na vestiging in deze mooie stad in 1993 niet bij een joodse huisarts had aangemeld ik nu niet bij een joodse orthopedist zou hebben gezeten. In de zestien jaar dat ik hier woon, heb ik mij ook al bij een joodse kno arts, een joodse fysiotherapeute, een joodse tandarts en een joodse chirurg vervoegd. Als ik in 1993 een Indiase huisarts had gekozen dan had ik in de navolgende jaren vast kennis gemaakt met de dokters Moodley, Pillay of Ebrahim. Had ik een Afrikaner arts gekozen dan waren vervolgens vele doktoren van der Merwe op mijn weg gekomen. Zo werkt positieve discriminatie; daar kun je als regering weinig invloed op uitoefenen.
Zwarte huisartsen had je toen nog niet, althans niet in de wijk waar ik woonde. Vanzelfsprekend heb ik ernaar gezocht, ik was indertijd zeer correct. (Met een zwarte dierenarts ben ik ooit het dichtste bijgekomen.)

Na enkele uren mag ik me verkleden. De plastic luier krijg ik gemakkelijk aan, al dreigt hij steeds een beetje af te zakken. Het blauwe hemd met koortjes stelt mij voor grote problemen. Uiteindelijk geef ik het op, verlaat de badkamer en beken me met dit kledingstuk geen raad te weten.
‘Andersom’, zegt de hoofdzuster vriendelijk. Aha!

Ik lig op een bed en twee zwarte zusters duwen me naar het ’theater’, zoals de operatiekamer in het engelse taalgebied genoemd wordt. Een vraagt wat ik ervan vind door twee vrouwen op sleeptouw te worden genomen? Ik zeg dat ik mij bijzonder bevoorrecht voel. Ik kijk naar de tl-buizen en de passanten die hoog boven mij uittoornen en schuin naar beneden kijken. Ik realiseer me dat de cameraman van ER (of St. Elsewhere, voor mijn generatie) om dit beeld te vatten, op een bed moet hebben gelegen, en zijn rondgereden.
Dan dwalen mijn gedachten af naar de samenstelling van het komende kabinet waarop Jacob Zuma puzzelt. Ze moeten Khetso Gordan weer terughalen naar de politiek; die heeft Johannesburg weer op gang gekregen, denk ik. Dan val ik in een diepe slaap.

Ik kan best gewoon naar de taxi lopen. Ik heb geen helemaal geen krukken nodig. Twintig minuten later heb ik de standplaats bereikt en zie ik dat mijn rechterpijp bijna tot aan mijn knie onder het bloed zit. Als ik me omdraai, zie ik een bloedspoor. Wat zullen de toeristen daar nu weer van denken?

Een uur later ben ik terug in het ziekenhuis. De enkel wordt opnieuw verbonden. Meewarige blikken zijn mijn deel. Die gekke meneer Loerik, zo spreken ze hier mijn uit naam uit, die wist het beter.
Ik mag een nachtje blijven.

ZAM heeft het beheer van afrikajournalisten.nl overgenomen van NiZA. Het is een netwerk van jonge journalisten waarvan de meesten enige tijd in het zuiden van Afrika werkervaring opdeden. ZAM wil het netwerk uitbreiden en hoopt dat meer journalisten die zich met Afrikaanse problematieken bezighouden toetreden. Ook wil ZAM op afrikajournalisten.nl impulsen geven aan de discussie over de kwaliteit van de journalistiek over en uit Afrika. Vandaag heb ik een startschot gelost – over de Big Man en de First Lady. Zie: www.afrikajournalisten.nl

Zal Zuid-Afrika volgend jaar opkijken van een binnenstormend oranjelegioen? Onwaarschijnlijk. Hier een beeld uit de wijk Orange Grove, de in oranje gedompelde Radium Beerhall, het leukste cafe van Johannesburg.

Johannesburg, zaterdag 25 april, 17.54 uur. Alle stemmen geteld. Het ANC 66%, en op een fractie na een tweederde meerderheid, de DA ruim 16%, COPE 7,5%. Interessanter zijn de absolute aantallen. Dan is de DA de winnaar, die wist er ruim een miljoen meer te krijgen (maar nauwelijks zwarte kiezers), het ANC haalde 850.000 meer stemmen binnen, COPE net een miljoen. Zelf Inkatha, in KwaZulu-Natal de grote verliezers, haalde nationaal 200.000 meer stemmen binnen. Het resultaat van een zeer hoge opkomst.

Relationele twisten (ooit), ingrijpende carriere beslissingen, een dure aanschaf – ik lig er niet wakker van. Twee keer heb ik iemand ontslagen, niet leuk, maar geen bedreiging van de nachtrust.

Maar kleurencombinaties!

Met het zweet op mijn voorhoofd en pas na heel diep ademhalen mompel ik ‘groen’ of ‘geel’, zo onverstaanbaar dat de jongen achter de toonbank het niet verstaat en vraagt welke kleuren ik nu wil. ‘GREEN’ en ‘YELLOW!’
Na een kwartier komt hij terug met de blikken. Het etikel vermeldt ingewikkelde mengcodes want het moest niet zomaar groen zijn, maar contour green en niet zomaar geel maar mango
Kozijnen en deurlijsten zwart, die beslissing had ik al eerder genomen, na lang wikken en wegen.
Het karwei nadert zijn einde. Tot mijn grote opluchting combineren de kleuren. Gasten complimenteren me met het gewaagde design. Maar dat kan natuurlijk ook beleefdheid zijn.
Tevreden liep ik gisteravond door het huis, maar er was iets. Groen, geel, zwart… Tussen het volgen van de verkiezingsuitslagen door hield me dat behoorlijk bezig. Groen, geel, zwart…
Toen ik de lichten doofde en naar mijn slaapkamer wandelde, wist ik het: mijn huis was nu vrijwel geheel in ANC-kleuren geschilderd: groen, geel, zwart. Het logo van die beweging staat voor het goudgeel van de bodemrijkdommen, de zwarte huidskleur van de meeste mensen hier en het groen van het land.
Gelukkig is de keuken rood.

Tussenstand bij 84% van de stemmen geteld, vrijdag 24 april, 8.42 uur: ANC 67,04%, DA 15,84% en COPE 7,65%.

Johannesburg, donderdag 23 april, 11.40 uur. M. heeft gisteren van negen tot vier in de rij gestaan om uiteindelijk haar stem uit te brengen. Ze moet wel heel erg van de democratie houden. De televisie staat aan en de eerste resultaten stromen binnen. Ongeveer een kwart van de stemmen is geteld. Het ANC staat op bijna 65%, de DA op bijna 19%, Cope op minder dan 8%. Het gaat zoals het altijd gaat: analisten zijn verrast dat het ANC toch weer een tweederde meerderheid kan halen, de leider van de DA rekent zich zelf rijk, komt voortdurend lachend langs op het scherm en voorspelt dat haar partij wel eens 30% kan scoren. Maar stemmen uit overwegend blanke wijken komen eerder binnen dan die van het platteland. De DA zal dus rond de 15% halen. Cope blijft een tikkeltje onvoorspelbaar, maar ver boven die 8% zullen ze niet komen.
Grote kans overigens dat het ANC in absolute getallen het resultaat van 1999 nog overtreft, de opkomst is immers aanzienlijk hoger.

Wekenlang is ons wisselend een nek-aan-nekrace tussen ANC en COPE, dan weer de stellige voorspelling dat het ANC flink zou verliezen, voorspeld. Ik geloofde er niets van tot ik onder invloed van zoveel ‘stemmingmakerij’ aan mezelf ging twijfelen.
Maar het punt is dat in dit land een sterk verlangen leeft om een dikke streep te zetten onder het Mbeki-tijdperk. Men was het falende aidsbeleid, het misbruik van overheidsorganen voor politieke machtsstrijd, interventies in de falende rechtspraak beu. Op het ANC congres in december 2007, dat de val van Mbeki inluidde, stonden Zuma-aanhangers met borden: No Zimbabwe.
Daar draaide het gisteren om. En op de golven van het anti-Mbekisentiment zeilt Jacob Zuma recht op een glansrijke overwinning af. (En het helpt natuurlijk ook dat hij als Zulu in KwaZulu-Natal de meeste stemmen binnensleept. Exit Buthelezi.)

Enkele dagen terug meldde ik al de angst die er in sommige kringen lijkt te heersen voor de naderende stormvloed van het Oranjelegioen in Johannesburg voor de WK in 2010.
Johannesburg zal er niet van opkijken, kwa oranje zijn ze hier wel wat gewend. Zie hier het bedienend personeel van de restaurantketen Primi Piatti, vestiging Rosebank.

Over dik een jaar vinden in Johannesburg de Wereld Kampioenschappen voetbal plaats. De verwachting is dat straks zeker tienduizend Nederlandse voetbalfans naar een van de mooiste steden van de wereld (3000 parken!) afreizen. In oranje. Mijn bronnen melden dat de Nederlandse autoriteiten zich grote zorgen maken. Hoe zullen Zuid-Afrikanen op zo’n fel gekleurd legioen reageren? Welk veiligheidsrisico lopen de opvallende voetbalfans?
Weinig, lijkt me. Oranje is in Zuid-Afrika een veel voorkomende kleur op straat. Jongeren in oranje amakipkip t-shirts, dames in oranje jurken. En alle gevangenen, die in Zuid-Afrika veel gemeenschapswerk doen, en die je dus vaak de tuinen rond overheidsgebouwen ziet aanharken. Misschien zit daar een risico voor fans die abusievelijk voor ontsnapte gevangene worden aangezien?